بیوگرافی ایرج پزشکزاد (نویسنده طنز، سیاسی)
ایرج پزشکزاد
| ایرج پزشکزاد | |
|---|---|
 ایرج پزشکزاد پس از سخنرانی در مؤسسه فناوری ماساچوست، ۳۰ آوریل ۲۰۰۸. |
|
| زادروز | ۱۳۰۶ خورشیدی تهران |
| پدر و مادر | پدرش پزشک و مادرش معلم |
| محل زندگی |  فرانسه |
| پیشه | نویسندگی و ترجمه |
ایرج پزشکزاد (زادهٔ ۱۳۰۶ در تهران)از طنزپردازان ایرانی نیمهٔ دوم قرن بیستم است. او بیشتر به خاطر آفرینش رمان دایی‌جان ناپلئون و شخصیتی به همین نام به شهرت رسید.پس از آن در سال ۱۳۵۵ ، مجموعهٔ تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون توسط ناصر تقوایی با اقتباس از این رمان ساخته شد. همچنین کتاب دایی جان ناپلئون در سال ۱۹۹۶ توسط دیک دیویس بهانگلیسی ترجمه شده‌است.
زندگی‌نامه
پزشکزاد در سال ۱۳۰۶ خورشیدی در تهران زاده شد وی پس از تحصیل در ایران و فرانسه در رشتهٔ حقوق دانش‌آموخته شد و به مدت پنج سال در ایران به قضاوت در دادگستری مشغول بود. پس از آن به خدمت در وزارت خارجه ادامه داد و آخرین سمتش مدیرکل روابط فرهنگی بود.
وی کار نویسندگی را در اوایل دههٔ ۳۰ با نوشتن داستان‌های کوتاه برای مجلات و ترجمهٔ آثار ولتر،مولیر و چند رمان تاریخی آغاز کرد.
پزشکزاد دربارهخود به طور خلاصه می‌گوید:
از پدری پزشک و مادری معلم به دنیا اومدم. تحصیلات ابتدایی و متوسطه در تهران و تحصیلات عالیه رو در فرانسه در رشته حقوق گذراندم. بعد از فارغ‌التحصیلی به استخدام وزارت امور خارجه درآمدم و به عنوان دیپلمات تا انقلاب در اونجا کار کردم. بعد از انقلاب از کار اخراج شدم به طوری که حتی حقوق بازنشستگی هم شامل حالم نشد. بعد از اون به فرانسه برگشتم و به کار روزنامه‌نگاری و قلم زنی و نوشتن اراجیف! مشغول شدم.
برخی سریال قهوهٔ تلخ را کپی ناشیانه‌ای از کتاب «ماشاءالله خان در دربار هارون‌الرشید» نوشتهٔ ایرج پزشکزاد می‌دانند.
در فرانسه، عضو شورای نهضت مقاومت ملی شد که با رهبری شاپور بختیار تشکیل شده بود. وی برای نهضت چند کتاب نوشته‌است از جمله «مروری بر واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲».
پزشکزاد جایزه بیتای ۲۰۱۴ را برده است.
آثار
طنز
- حاج مم‌جعفر در پاریس (۱۳۳۳) (خاطرات)
- ماشاءالله خان در بارگاه هارون‌الرشید (۱۳۳۷) (رمان)
- بوبول (۱۳۳۸) (طنزیات اجتماعی)
- آسمون ریسمون[۹] (۱۳۴۲) (طنزیات ادبی)
- دایی‌جان ناپلئون (۱۳۴۹) (رمان)
- ادب مرد به ز دولت اوست تحریر شد (۱۳۵۲) (نمایش‌نامه)
- انترناسیونال بچه‌پرروها (۱۳۶۳) (طنزیات سیاسی)
- شهر فرنگ از همه رنگ (احتمالاً ۱۳۷۲) (طنزیات سیاسی و اجتماعی)
- خانوادهٔ نیک‌اختر (۱۳۸۰) (رمان)
- طنز فاخر سعدی (۱۳۸۱) (نقد و تفسیر)
- حافظ ناشنیده‌پند (۱۳۸۳) (سرگذشت‌نامه و رمان تاریخی)
- رستم‌صولتان (۱۳۸۴) (طنزیات اجتماعی)
- گلگشت خاطرات (۱۳۸۶) (طنزیات اجتماعی)
- پسر حاجی باباجان (۱۳۸۷) (نمایش‌نامه)
- به یاد یار و دیار (۱۳۹۱) (خاطرات)
- صندوق لعنت (۱۳۹۴) (نمایش‌نامه)
- بلیط خان‌عمو (نمایش‌نامه)
تاریخی
- مروری در واقعهٔ ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و قانون مصونیت نظامیان آمریکایی (تاریخ)
- مروری در تاریخ انقلاب روسیه (۱۳۷۰) (تاریخ)
- مصدق بازمصلوب: چند مقالهٔ سیاسی (۱۳۷۲) (مقالات سیاسی)
- مروری در تاریخ انقلاب فرانسه (۱۳۸۱) (تاریخ)
- مروری در انقلاب مشروطیت ایران (۱۳۸۴) (تاریخ)
- ریشه‌های اختلاف چین و شوروی (رساله)
ترجمه
- روزولت / سارا دلانو روزولت (۱۳۲۶)
- ملک مقرب در جمع شیاطین / موریس دوکبرا (۱۳۳۱)
- دختر گرجی / موریس دوکبرا (۱۳۳۴)
- زندانی کازابلانکا / موریس دوکبرا (۱۳۳۵)
- دزیره / آن ماری سلینکو (۱۳۳۵)
- افسونگران دریا / آلفرد ماشار (۱۳۳۶)
- جمیله / هانری بوردو (۱۳۳۷)
- عدالت اجرا شده است / ژان مکر (۱۳۳۷)
- دو سرنوشت / ویلکی کالینز (۱۳۴۵)
- فردا گریه خواهم کرد / لیلیان روت (۱۳۴۵)
- ماروا / موریس دوکبرا (۱۳۶۲)
- شوایک سرباز پاکدل / یاروسلاو هاشک (۱۳۶۴)
مقالات
- سوم اسفند ۱۳۵۷، یازده روز پس از پیروزی انقلاب ۵۷، ایرج پزشکزاد مقاله‌ای در کیهان نوشت با عنوان: «آن‌ها که می‌خواهند غنائم خونین انقلاب را تقسیم کنند». در این مقاله او به بازگویی روایت انقلاب فرانسه می‌پردازد و هشدار می‌دهد. او برخلاف کتاب مشهورش «دائی جان ناپلئون» به وقایع، دائی جان ناپلئونی نگاه نکرده‌است.
شاید افرادی هستند که زمانی می شناختیم و اکنون فراموششان کردیم...شاید خندیدن را از یاد برده ایم... شاید حقوقمان را فراموش کرده ایم...حقمان از زندگی ...شاید هم حقوق دیگران را... شاید خیلی وقت است که انگیزه مان را از دست داده ایم؛اما من سعی دارم یاد آوری کنم که وجود دارد، حقوق ما وجود دارد، ما هم در این دنیا سهمی داریم، افرادی که روزی در زندگی ما نقشی داشتند شاید معروف باشند یا نباشند ، اما هنوز هم هستند ، شاید هم آثاری از آنان موجود باشد، انگیزه ای که سابقاً داشتیم ...هنوز هم وجود دارد...